Ongeveer 1 op 3 winkels in Vlaanderen bleek bij controles door de Tabaks- en Alcoholcontroledienst van de FOD Volksgezondheid in de eerste helft van 2022 niet in orde met de regels rond tabaksreclame. Dat blijkt uit cijfers die Kamerlid Els Van Hoof (cd&v) opvroeg bij minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke. Blijvende controles zijn dan ook noodzakelijk om het totaalverbod op tabak volledig te doen naleven.
Sinds 1 januari 2021 geldt er een totaalverbod op tabaksreclame in winkels. Reclame voor tabak is al langer aan banden gelegd, maar er waren uitzonderingen voor bijvoorbeeld tabaks- of krantenwinkels, die nog merkaffiches aan de voorgevel of in de winkel mochten plaatsen. Door de wetswijziging van 2021 werd ook dat verboden, en geldt er een totaalverbod op tabaksreclame.
De maanden voor het ingaan van het totaalverbod gaf de FOD Volksgezondheid aan dat winkels zich aan een controle konden verwachten. Kamerlid Els Van Hoof (cd&v) vroeg via een parlementaire vraag de resultaten van die controles op aan minister Vandenbroucke. Uit de cijfers blijkt volgens Els Van Hoof dat vlak na het ingaan van het totaalverbod in januari 2021, nog veel overtredingen werden vastgesteld. Het gaat dan bijvoorbeeld over affiches voor tabaksproducten in de winkel of reclamepanelen aan de voorgevel. “Bij de controles in de eerste helft van 2021, zien we dat in Vlaanderen maar liefst 45% van de gecontroleerde winkels de regels niet respecteerde. In Wallonië ging het om 29%, en in Brussel bleek maar liefst 80% van de gecontroleerde winkels het nieuwe verbod te overtreden. Dat zijn teleurstellende cijfers, aangezien het verbod duidelijk en een half jaar op voorhand werd aangekondigd”, aldus Van Hoof. Voor de tweede helft van 2021 tonen de cijfers een verbetering. Vooral in Brussel daalde het percentage winkels dat het reclameverbod niet respecteerde spectaculair: van 80% naar 36%. Maar ook in Vlaanderen werd vooruitgang geboekt, met een daling van 45% tot 29 %. In Wallonië daalde het percentage winkels dat in overtreding was, slechts met 3%: van 29 naar 26%.
Voor 2022 blijft het aantal overtredingen echter teleurstellend groot volgens Els Van Hoof: “ We zien dat de dalende tendens niet echt wordt verdergezet. In Vlaanderen werden tijdens controles in de eerste helft van 2022 overtredingen vastgesteld in 34% van de winkels. In Brussel lag dat percentage op 27%, in Wallonië op 20%. Die cijfers zijn nog te hoog. Een regelgeving die door 1/3e van de tabaksverkopers (of 1/4e in Brussel en 1/5e in Wallonië) niet wordt gerespecteerd, schiet zijn doel duidelijk voorbij. Na een jaar kan men zich onmogelijk nog beroepen op het feit dat deze regelgeving nieuw is of dat men niet op de hoogte was. Men denkt duidelijk nog weg te kunnen komen met tabaksreclame.”
Nochtans is het reclameverbod wel degelijk een zinvolle maatregel volgens Van Hoof, die al in 2016 een eerste voorstel deed voor een totaalverbod op tabaksreclame: “Zo’n totaalverbod is essentieel om de strijd tegen het roken te winnen. Volgens de laatste rokersenquête van de Stichting tegen Kanker rookt 27% van de Belgen, en maar liefst 1 op 5 op dagelijkse basis. We weten al langer dat tabak een echte doder is, en de grootste vermijdbare oorzaak van kanker is. Het is toch absurd dat je daar reclame voor gaat maken? Ik hoop dan ook dat de FOD Volksgezondheid zijn controles nog aanscherpt, zodat het totaalverbod op tabaksreclame ook effectief overal wordt gerespecteerd. De strijd tegen roken kunnen we enkel winnen als de tabaksregelgeving ook daadwerkelijk wordt nageleefd.”
Lees hier ook het artikel van HLN.