Cd&v volgt Groen niet in hun voorstel om ouderschapsverlof voor alleenstaanden op te trekken en gelijk te schakelen met het ouderschapsverlof van koppels. Els Van Hoof wijst op de in de Kamer reeds unaniem goedgekeurde resolutie op haar initiatief die pleit voor een allesomvattend beleid op maat van alleenstaanden. “45% van de Belgen zijn alleenstaand of alleenstaande ouder. Toch is het beleid vandaag niet op hen afgestemd. We hebben beleid nodig op maat van singles en singles met kinderen.”
Kwetsbare groep
Volgens Statbel was het risico op armoede in 2020 30,01% voor alleenstaanden en 44,6% voor alleenstaande ouders. Uit een bevraging van de Gezinsbond in april 2022 bleek dan ook dat in de groep van alleenstaande ouders maar liefst 70% van de bevraagden aangaf het moeilijk tot zeer moeilijk te hebben. Uit een studie van het CREG van 2019 bleek ook dat tussen 20 en 30% van de alleenstaanden en tussen 40 en 50% van de eenoudergezinnen geconfronteerd worden met energiearmoede. Bij kandidaat-huurders voor sociale woningen zagen we reeds in 2018 dat 46% van de totale vraag door alleenstaanden en alleenstaande ouders komt. Van Hoof: “We zijn geen welvaartstaat voor iedereen, als we de helft van ons achterlaten. De resolutie die vandaag voorligt, eist dan ook een redelijke plaats voor de singles onder ons in komende hervormingen in gezondheidszorg, op de arbeidsmarkt, in de fiscaliteit en de pensioenen.”
De resolutie stelt vijf grote lijnen voorop:
1. We roepen op om te streven naar een leefvorm-neutraal beleid door de overheid, waarbij een singlereflex en/of een eenouderreflex wordt gehanteerd in toekomstig beleid.
2. In een tweede grote lijn focussen we op de armoedeproblematiek bij alleenstaande ouders en alleenwonenden. Een goed voorbeeld is de werkgroep van de FOD Sociale Zekerheid die het statuut van de samenwonende onder de loep neemt. Vandaag zorgt dit statuut ervoor dat uitkeringen zoals een leefloon, werkloosheidsuitkering of invaliditeitsuitkering lager zijn voor samenwonenden dan voor alleenstaanden.
3. Als derde lijn in de resolutie, wordt gefocust op een meer leefvorm-neutraal maken van sociale en fiscale regelgeving. We willen dat de inactiviteits- en promotieval voor alleenstaanden en eenoudergezinnen op de arbeidsmarkt wordt weggewerkt. Wie meer werkt, mag niet netto worden afgestraft door het verlies van allerlei voordelen. Dat is meer dan voor wie ook het geval voor een in het Vlaamse Gewest werkende en wonende alleenstaande met twee jonge kinderen. De toekomstige fiscale hervorming moet leefvorm-neutraal zijn. Alleenstaanden zonder kinderen worden onevenredig hoog belast vandaag.
4. We vragen ten vierde ook een bijzondere aandacht voor de verhouding tussen werk en privéleven, een balans die voor alleenstaanden vaak nog moeilijker te maken is dan voor niet-alleenstaanden. Onvoorziene gebeurtenissen zoals de ziekte van een kind leggen bij alleenstaanden een zwaardere hypotheek op dit evenwicht dan bij klassieke gezinnen. De resolutie vraagt dat de deelstaten een beleid uitwerken voor de arbeidsbemiddelingsdiensten dat voldoende rekening houdt met de concrete noden van eenoudergezinnen. De Nationale Arbeidsraad wordt dan weer gevraagd concrete maatregelen te bespreken om een beter evenwicht tussen werk- en privéleven te bevorderen voor eenoudergezinnen, bijvoorbeeld via glijdende werktijden, telewerk, schoolbelcontracten of co-ouderschapscontracten. De overheid moet hierbij het juiste voorbeeld geven. Alleenstaanden moeten hun werkuren beter kunnen verspreiden in functie van hun zorgtaken voor kinderen of hulpbehoevende familieleden.
5. Een laatste grote lijn doorheen de resolutie heeft betrekking op wonen, energie en gezondheidszorg. We vragen de deelstaten om op te treden tegen de discriminatie van alleenstaande ouders op de huurmarkt, die helaas nog te veel voorkomt. Uit een onderzoek van Testaankoop bleek dat ongeveer 25% van het inkomen van eenoudergezinnen naar gezondheidszorg gaat. Het gemiddelde in België ligt slechts op 12%. Uit de hoorzittingen in de Kamer blijkt bovendien dat alleenstaanden vaker medische zorgen uitstellen om financiële redenen. De resolutie roept daarom op om de toekenningsvoorwaarden van de verhoogde tegemoetkoming te verfijnen, zodat die effectief wordt opgenomen door wie er recht op heeft, en om te onderzoeken of bij zorgverleners die de derdebetalersregeling toepassen, het remgeld kan wegvallen voor patiënten die het remgeldplafond voor de maximumfactuur bereikt hebben.
Concrete en haalbare voorstellen om werk en vrije tijd te combineren
Het voorstel van Groen om ouderschapsverlof voor alleenstaanden op te trekken en gelijk te schakelen met het ouderschapsverlof van koppels bouwt verder op hun eerder voorstel om het resterende ouderschapsverlof van een overleden partner over te dragen naar de langstlevende partner. Het werd ook besproken in de aanloop naar de resolutie voor beleid op alleenstaanden, maar er werd ook toen al geen consensus gevonden. “De overdracht van een resterend saldo aan verlof is praktisch zeer moeilijk haalbaar omwille van de verschillende stelsels. Zo kunnen bijvoorbeeld zelfstandigen geen ouderschapsverlof opnemen”, weet Els Van Hoof.
Els Van Hoof: “Er worden vele ballonnetjes opgelaten met onhaalbare voorstellen om alleenstaanden te ondersteunen. De resolutie is echter unaniem goedgekeurd en bevat ook zeer concrete voorstellen om werk en privé voor alleenstaanden beter te combineren.”