Brussel, 10 oktober 2025 – In een psychische crisis, zoals een psychose of angstaanval, telt elke seconde. Toch weten omstaanders en hulpverleners vaak niet hoe ze het best kunnen reageren. Daarom wil federaal parlementslid Els Van Hoof (cd&v) tijdens de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid een uniforme crisiskaart invoeren, naar het voorbeeld van Nederland: “zo weten hulpverleners, agenten en omstaanders hoe ze moeten handelen”
Uniforme crisiskaart
Een crisiskaart is een persoonlijk opvouwbaar kaartje, zo groot als een bankkaart, dat belangrijke informatie bevat over hoe te handelen in een crisissituatie. “Eigenlijk is het de mini-versie van een crisisplan met de meest essentiële informatie die nodig is om de persoon in crisis te helpen. Je kan het vergelijken met een bloedgroepkaart”, aldus initiatiefneemster en Kamerlid Els Van Hoof (cd&v). “De kaart bevat bijvoorbeeld de persoonlijke gegevens van de patiënt, een omschrijving van mogelijke crisissituaties, welke medicatie een patiënt gebruikt, afspraken die met hulpverleners of familie gemaakt zijn, of persoonlijke wensen zoals de voorkeur voor een bepaald ziekenhuis.”
Het hebben van zo’n kaart zorgt ervoor dat mensen veel sneller en adequater geholpen kunnen worden. “Mensen die in een psychische crisis gaan zoals een psychose zijn vaak niet meer in staat om duidelijk aan te geven wat er scheelt of wat die persoon nodig heeft. Met een crisiskaart op zak kunnen omstaanders of hulpverleners makkelijk weten welke aanpak het beste helpt en wie ze moeten contacteren. Hetzelfde geldt voor politieagenten die zo snel kunnen schakelen. Dat geeft rust, duidelijkheid en voorkomt escalaties, zowel bij de persoon, hulpverlener als zijn omgeving”, aldus Van Hoof.
Nederland
In Nederland is het systeem van de crisiskaart al langer ingeburgerd. De eerste kaarten werden er in 1998 uitgerold. In België wordt het systeem al gebruikt door sommige mobiele teams en ziekenhuizen. Een positief Belgisch voorbeeld is het online platform Psychosenet, dat informatie, ondersteuning en praktische tools aanbiedt aan mensen met een psychische kwetsbaarheid, hun naasten en hulpverleners. Psychosenet stimuleert ook het gebruik van crisiskaarten. Toch zijn er nog een aantal knelpunten. “We merken dat de crisiskaart nog onvoldoende bekend is bij patiënten of hulpverleners en dat er geen uniform format wordt gebruikt.”, aldus Els Van Hoof. “Als er al een kaart is, weet men niet altijd goed hoe die concreet te gebruiken of is de info erop al snel achterhaald. Dat moet beter kunnen.”
Van Hoof vraagt daarom dat de regering één uniform nationaal model van crisiskaart binnen de geestelijke gezondheidszorg invoert en het gebruik ervan structureel opneemt in het beleid rond crisiszorg en geestelijke gezondheid. Ze verwijst daarbij naar Nederland, waar de Stichting Crisiskaart sinds 2015 toeziet op de kwaliteit en begeleiding. Daar mogen enkel erkende consulenten de kaarten opstellen en helpen zij mensen bij het invullen ervan.
Gedwongen opnames
De crisiskaart zorgt er niet alleen voor dat hulpverleners en omstaanders sneller kunnen handelen in crisissituaties, maar heeft ook andere wezenlijke voordelen voor patiënten. “Een Nederlands onderzoek toonde aan dat patiënten met een crisiskaart minder te maken kregen met een gedwongen opname na een rechterlijke machtiging. Dat is uiteraard een goede zaak, want gedwongen opnames kunnen leiden tot allerlei trauma’s en negatieve effecten”, aldus Els Van Hoof. “De crisiskaart draagt dus bij aan een betere en kwaliteitsvollere zorg voor personen met een psychische kwetsbaarheid.”